Jestem w ciąży - gdzie moja położna?

Coraz częściej mówimy i myślimy o świadomości pacjentów, o możliwości żądania przez nich odszkodowań od podmiotów medycznych, kiedy „coś pójdzie nie tak”. To bardzo dobrze, że świadomość prawna i w tym obszarze wzrasta. Dobrze, że uczymy się, że jeśli ktoś popełnił błąd, może za to ponieść odpowiedzialność. Dobrze, że szukamy rozwiązań pomagających nam przynajmniej częściowo zrekompensować straty, jakie ponosimy w związku z leczeniem, po komplikacjach i perypetiach zdrowotnych. Jednak mogę z pewnością stwierdzić, że klienci szukający odszkodowania, sto razy woleliby nigdy nie mieć powodu, aby przestąpić próg mojej kancelarii. Woleliby po prostu, aby nigdy nie doszło do „zdarzenia medycznego” (tak eufemistycznie ustawa nazywa sytuację, kiedy niefachowe działanie lekarzy wywoła u nas rozstrój zdrowia). O sprawach medycznych będę tu pisać nieraz, jednak dziś trochę przewrotnie – o tym, co (być może) pomogłoby nam niektórych z nich uniknąć.

Media bombardują informacjami na temat nieprawidłowości działań szpitali i lekarzy, również przy porodach, czego skutki bywają tragiczne. Karetka nie dojeżdża na czas, lekarze odmawiają przyjęcia do szpitala, zwlekają z podjęciem decyzji o tzw. cesarskim cięciu. Pytanie, czy sytuacjom tym można byłoby zapobiec? Nie zawsze. Analizując konkretny przypadek, nigdy nie dowiemy się, „co by było gdyby”. Gdyby tak jednak wyobrazić sobie, że świadomość samych ciężarnych gwałtownie wzrasta? Gdyby tak mieć pewność, że wszystkie one, bez wyjątku, są objęte stałą, troskliwą opieką specjalisty przez wiele miesięcy przed porodem? Że już w ciąży mają zapewnioną bezpłatną fachową pomoc, bez kolejki, właściwie „na telefon”? Niemal całą ciążę? Gdyby przed tą wielką chwilą każda z nas wiedziała, co dokładnie ją czeka i jakich przeszkód (w tym biurokratycznych) może się spodziewać, jak im zaradzić?

A gdybym Wam powiedziała, że taki system pomocy ciężarnym z powodzeniem funkcjonuje w Polsce? Tylko nie wiem, naprawdę nie wiem dlaczego – mało kto o nim mówi, mało kto cokolwiek wie.

Kilka słów o prawie.

Zgodnie z art. 68 ust. 3 konstytucji RP państwo ma obowiązek objęcia szczególną opieką zdrowotną dzieci do 18. lat, kobiety w ciąży, w okresie połogu, osoby niepełnosprawne i w podeszłym wieku. Ze względu na tę zasadę, zgodnie z art. 13 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, kobieta w ciąży, która nie ma żadnego tytułu do ubezpieczenia, wciąż ma prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych. Kobieta w ciąży ma prawo do wszystkich świadczeń, jakie muszą być jej udzielone ze względu na stan zdrowia. Szczegóły dotyczące tego, jaki zakres opieki przysługuje ciężarnym reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 roku w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

A teraz hit.

fot. EB

Czyli to, co chciałabym Wam dziś polecić jako wiedzę użyteczną. Kobiecie w ciąży przysługują w ramach NFZ wizyty położnej środowiskowej przed porodem - jedna wizyta tygodniowo od 21. do 31. tygodnia ciąży i dwie wizyty tygodniowo od 32. tygodnia ciąży do terminu rozwiązania. To około 30 godzin indywidualnych spotkań! Są to indywidualne zajęcia w ustalonym z położną miejscu – najczęściej  będzie to miejsce zamieszkania ciężarnej, do którego położna przyjeżdża w umówionym czasie jeden lub dwa razy w tygodniu (każde spotkanie trwa około godziny). Tematyka spotkań dostosowywana jest do indywidualnych potrzeb ciężarnej. Otrzymujemy fachowe wsparcie – porady zdrowotne, pielęgnacyjne, ale także wsparcie emocjonalne, psychologiczne. Mamy czas na ustalenie planu porodu, z którym później możemy przyjechać do szpitala, spokojnie wiedząc, czego możemy oczekiwać (a czego wymagać). Nasza położna będzie najlepiej poinformowana, w którym szpitalu jakie panują indywidualne zwyczaje i może nas dobrze praktycznie przygotować do tego, co może nas czekać. W przypadku awaryjnej sytuacji, mamy również kogoś znanego nam, oswojonego, do którego możemy zwrócić się o ewentualne wsparcie. Warto przy dokonywaniu wyboru położnej dowiedzieć się również, jakie badania będzie mogła nam zaoferować w czasie spotkań – z pewnością dokona pomiaru ciśnienia, ale zdarza się również, że położna będzie wyposażona np. w przenośny aparat KTG, co może nam oszczędzić wizyt w przychodniach czy u naszego ginekologa, gdy będziemy na „ostatnich nogach”.

Aby być pod opieką wybranej położnej, wystarczy wypełnić i złożyć w danej placówce (być może naszej przychodni, choć nie ma obowiązku rejonizacji) odpowiednią deklarację zawierającą podstawowe informacje na nasz temat, jak imię i nazwisko, adres czy numer PESEL. W przypadku chęci wyboru położnej z jakiejś dalszej lokalizacji, warto najpierw z nią porozmawiać, by nie narazić się na odmowę przyjęcia nas pod opiekę z powodu odległości do naszego miejsca zamieszkania.

Proste? Bardzo. Dobrze, że państwo zapewnia ciężarnym tak rzetelną, stałą, indywidualną opiekę specjalistyczną. Szkoda, że tak niewiele kobiet ma świadomość tych możliwości.  Położną najczęściej spotykamy po praz pierwszy w sali porodowej – kiedy wszystko już się dzieje, cały personel bywa spięty, a my mamy niewielką kontrolę nad sytuacją. Może gdybyśmy były lepiej przygotowane, świadome swoich praw jako pacjentki, spokojniejsze – udałoby się uniknąć niejednego nieszczęścia, z pewnością zaś łatwiej byłoby nam przejść ten niełatwy przecież czas rozwiązania. Czego wszystkim gorąco życzę.